مالیات بر درآمد ترید ارز دیجیتال چگونه می‌شود ؟
مسترشادو براساس قوانین جاری ایران درآمد حاصل از خرید و فروش ارزهای دیجیتال برای افراد حقیقی نیز مشمول مالیات است. از سال ۱۴۰۲ طرح «مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی» تصویب شده و رمزارزها جزو دارایی‌های سرمایه‌ای محسوب شده‌اند(*1). به همین دلیل، سود حاصله از فروش ارز دیجیتال طبق قانون جدید «مالیات بر عایدی سرمایه اشخاص غیرتجاری» به عنوان درآمد تلقی و مشمول مالیات می‌شود(*1)(*1). معاون دفتر حسابرسی سازمان مالیاتی نیز تأکید کرده است که «سود معاملات ارز دیجیتال درآمد محسوب می‌شود و باید مالیات آن پرداخت شود»(*1). البته تاکنون دستورالعمل اجرایی مشخصی برای تریدرهای شخصی صادر نشده و رویه عملیاتی سازمان مالیاتی در این حوزه در حال شکل‌گیری است. با این حال، طبق اعلام رسمی سازمان امور مالیاتی، هر گونه سود از معاملات رمزارز باید در اظهارنامه سالانه گزارش و مالیات آن پرداخت شود(*1).
نتیجه : بر اساس قانون «مالیات بر عایدی سرمایه» که از سال ۱۴۰۲ به اجرا درآمده، ارزهای دیجیتال به عنوان دارایی سرمایه‌ای شناخته می‌شوند. بنابراین سود حاصل از خرید و فروش رمزارز مشمول مالیات است.
۲. شرایط و نرخ‌های مالیات معاملات رمزارز
طبق قانون جدید، مبنای محاسبه مالیات «سود حاصل از معامله» است و فقط معاملات با سود مشمول مالیات می‌شوند. نرخ مالیات بستگی به مدت زمان نگهداری ارز دارد(2*). براساس ابلاغیه ریاست جمهوری، برای دارایی‌هایی (از جمله ارزهای دیجیتال) که کمتر از یک سال نگهداری شده‌اند، نرخ مالیات بین ۲۰ تا ۴۰ درصد است؛ برای نگهداری یک تا دو سال، نرخ ۱۰ تا ۱۵ درصد تعیین شده و اگر بیش از دو سال دارایی نگهداری شود، مشمول معافیت یا نرخ بسیار پایین خواهد بود(2*). به عبارتی، ترید کوتاه‌مدت (کمتر از یک سال) با نرخ بالا و نگهداری بلندمدت مشمول معافیت یا نرخ حداقلی است. همچنین قانون مشخص می‌کند که مشمول مالیات صرفاً «عایدی سرمایه» (سود) است، یعنی چنانچه فرد در معاملات ارز دیجیتال متضرر شود، مالیاتی روی آن اعمال نمی‌شود. تا کنون آستانه معافیتی ویژه‌ای اعلام نشده است، اما هر مقدار سود معاملات مشمول «مالیات بر عایدی سرمایه» خواهد بود. (در گزارش‌ها اشاره شده که حداقل درآمد ۵۰ میلیون تومان در سال ممکن است مالیات‌پذیر باشد، ولی هنوز مرجع رسمی نرخ معینی را تعیین نکرده است.)
نتیجه :
- نگهداری کمتر از یک سال: نرخ بین ۲۰ تا ۴۰ درصد بر سود.
- نگهداری یک تا دو سال: نرخ ۱۰ تا ۱۵ درصد.
- بیش از دو سال: معافیت یا نرخ بسیار پایین.
فقط سود مشمول مالیات است؛ یعنی اگر تریدر ضرر کند، مالیاتی تعلق نمی‌گیرد.
۳. سیاست سازمان امور مالیاتی در خصوص ارز دیجیتال
در حال حاضر سازمان امور مالیاتی سیاست صریحی برای ترید شخصی ارز دیجیتال اعلام نکرده اما مواضع رسمی گویای آن است که معاملات رمزارز در دایره رسیدگی سازمان قرار دارد. رئیس سازمان مالیاتی بارها اعلام کرده که معاملات رمزارز «شفاف نیست» و باید پایش شود(*4)(*3). معاون حسابرسی سیستماتیک سازمان نیز اظهار کرده است که رمزارزها در اصلاحیه قانون مالیات عایدی سرمایه، جزو «دارایی‌های سرمایه‌ای» تلقی شده و حذف آن‌ها از شمول قانون منتفی شده است(*1). بدین ترتیب، در عمل، هر تراکنش تبدیل رمزارز به ریال (یا ارز خارجی) قابل ردیابی و ملزم به پرداخت مالیاتِ سود می‌شود. تاکنون به‌صورت مشخص سازوکار الکترونیکی (مثلاً کد مودی یا صدور صورتحساب الکترونیکی برای هر معامله رمزارز) ابلاغ نشده است، اما گزارش‌های داخلی پیشنهاد کرده‌اند که تمامی فعالان بازار ارز دیجیتال و صرافی‌ها باید معاملات خود را «خوداظهاری» کنند(*1). به عبارت دیگر، سازمان مالیاتی رویکرد پیشگیرانه و مشارکت معامله‌گران در گزارش درآمدها را مدنظر دارد.
نتیجه: سازمان امور مالیاتی رسماً اعلام کرده که سود معاملات رمزارز درآمد محسوب می‌شود. هرچند دستورالعمل‌های دقیق اجرایی هنوز در حال تدوین هستند، اما انتظار می‌رود تمام تراکنش‌های مرتبط با صرافی‌های داخلی تحت نظارت قرار گیرند. همچنین تأکید شده که تریدرها باید سود خود را در اظهارنامه مالیاتی سالانه گزارش دهند.
۴. ریسک‌های حسابرسی مالیاتی
از نظر رسیدگی‌های مالیاتی، فردی که سود معاملات رمزارز خود را اعلام نکند در معرض خطر جریمه و مجازات است. طبق قانون جدید، عدم ثبت معاملات یا فرار از پرداخت مالیات عایدی سرمایه در دارایی‌هایی نظیر ارز دیجیتال «با جرائم سنگین، مالیات مضاعف و حتی محرومیت از خدمات دولتی» همراه خواهد بود(2*)(*5). به عبارت دیگر، اگر فرد سود ترید خود را نپردازد و حسابرسی سازمان متوجه آن شود، علاوه بر مالیات اصلی، جریمه‌های اضافی برایش صادر خواهد شد. همچنین تبدیل بیت‌کوین به دلار و واریز ریال به حساب شخصی، می‌تواند به‌عنوان معامله ارز در نظر گرفته شده و طبق مقررات موجود مشمول مالیات شود. در نتیجه، عدم شفافیت در معاملات رمزارز و شکاف میان درآمد نشان‌داده‌شده و گردش واقعی، می‌تواند زمینه‌ی رسیدگی مالیاتی (از طریق سامانه‌های الکترونیکی بانکی یا صرافی‌ها) را فراهم کند. در مجموع، خودداری از اعلام درآمد رمزارز، فرد را در زمره «فراریان مالیاتی» قرار داده و مستوجب مالیات مضاعف و سایر مجازات‌های سنگین می‌سازد(2*)(*5).
نتیجه: عدم اظهار سود معاملات رمزارز می‌تواند منجر به:
- جریمه‌های سنگین
- مالیات مضاعف
- محرومیت از برخی خدمات دولتی شود.
بنابراین پنهان‌کاری در بلندمدت پرخطر است.
۵. راه‌های شفاف‌سازی وضعیت مالیاتی
برای تنظیم وضعیت مالیاتی و پرهیز از مشکلات آینده، توصیه می‌شود معامله‌گر رمزارز به‌صورت داوطلبانه اقدام به اعلام و پرداخت مالیات نماید. یکی از راه‌ها ثبت دقیق سود معاملات در «اظهارنامه مالیاتی سالانه» است. مطابق گزارش‌های مالیاتی، طرح شده که همه فعالان بازار رمزارز باید معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی «خوداظهاری» کنند(*1). به عبارت دیگر، فرد باید سود دوره‌های مختلف را محاسبه و در موعد مقرر (معمولاً پایان خردادماه) اظهار نماید. همچنین هرگونه گزارش رسمی (صورتحساب الکترونیکی) از صرافی‌های داخلی دریافت شود تا سند حقوقی در صورت نیاز فراهم باشد. در صورت امکان، مشورت با کارشناسان مالیاتی و استفاده از راهنمایی «اطلاعیه توسعه خوداظهاری» سازمان مالیاتی (که فعالین را تشویق به خوداظهاری می‌کند) می‌تواند کمک‌کننده باشد(*1). در مجموع، تعامل شفاف با سازمان مالیاتی و ارائه مستندات معاملات، بهترین روش برای رفع ابهام و جلوگیری از عواقب حسابرسی است.
درنتیجه : بهترین راه، شفاف‌سازی و ثبت سود معاملات در اظهارنامه مالیاتی سالانه است. نگهداری مستندات تراکنش‌ها و استفاده از مشاوره متخصصان مالیاتی می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری: اگر در بازار مالی فعالیت می‌کنید و ماهانه درآمدی از ترید رمزارز دارید، سود شما مشمول مالیات است. با توجه به جدیت سازمان امور مالیاتی در این زمینه، بهترین رویکرد، شفافیت و مدیریت اصولی مالیات است تا در آینده دچار مشکلات قانونی نشوید.
مالیات بر درآمد ترید ارز دیجیتال در ایران
با گسترش فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال، بسیاری از تریدرها در ایران با این پرسش روبه‌رو هستند که آیا درآمدشان مشمول مالیات می‌شود یا خیر. طبق قوانین جدید، پاسخ کوتاه «بله» است.
۱. شمول مالیات بر معاملات رمزارز
بر اساس قانون «مالیات بر عایدی سرمایه» که از سال ۱۴۰۲ به اجرا درآمده، ارزهای دیجیتال به عنوان دارایی سرمایه‌ای شناخته می‌شوند. بنابراین سود حاصل از خرید و فروش رمزارز مشمول مالیات است.
۲. نرخ‌ها و شرایط مالیاتی
- نگهداری کمتر از یک سال: نرخ بین ۲۰ تا ۴۰ درصد بر سود.
- نگهداری یک تا دو سال: نرخ ۱۰ تا ۱۵ درصد.
- بیش از دو سال: معافیت یا نرخ بسیار پایین.
فقط سود مشمول مالیات است؛ یعنی اگر تریدر ضرر کند، مالیاتی تعلق نمی‌گیرد.
۳. سیاست سازمان امور مالیاتی
سازمان امور مالیاتی رسماً اعلام کرده که سود معاملات رمزارز درآمد محسوب می‌شود. هرچند دستورالعمل‌های دقیق اجرایی هنوز در حال تدوین هستند، اما انتظار می‌رود تمام تراکنش‌های مرتبط با صرافی‌های داخلی تحت نظارت قرار گیرند. همچنین تأکید شده که تریدرها باید سود خود را در اظهارنامه مالیاتی سالانه گزارش دهند.
۴. ریسک‌های عدم شفافیت
عدم اظهار سود معاملات رمزارز می‌تواند منجر به:
- جریمه‌های سنگین
- مالیات مضاعف
- محرومیت از برخی خدمات دولتی
شود. بنابراین پنهان‌کاری در بلندمدت پرخطر است.
۵. راهکار پیشنهادی برای تریدرها
بهترین راه، شفاف‌سازی و ثبت سود معاملات در اظهارنامه مالیاتی سالانه است. نگهداری مستندات تراکنش‌ها و استفاده از مشاوره متخصصان مالیاتی می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری: اگر در بازار مالی فعالیت می‌کنید و ماهانه درآمدی از ترید رمزارز دارید، سود شما مشمول مالیات است. با توجه به جدیت سازمان امور مالیاتی در این زمینه، بهترین رویکرد، شفافیت و مدیریت اصولی مالیات است تا در آینده دچار مشکلات قانونی نشوید.
